Kotil muştuyu verdi: Ulusal Muharip Uçak’ta imalat başlıyor

Türk Havacılık ve Uzay Sanayii AŞ (TUSAŞ), 2022 ve 2023’te gerek finansal gerekse özgün projeler manasında değerli başarılara imza atmaya hazırlanıyor.

TUSAŞ Genel Müdürü Temel Kotil, AA muhabirine, şirketin gündemindeki mevzular ve yürütülen projelerdeki gelişmelere ait değerlendirmede bulundu.

Nijer’e ihraç edilecek 2 Hürkuş uçağı için çalışmaları sürdürdüklerini ve yaz aylarında bunları teslim edeceklerini belirten Kotil, “Arkası da gelir. Öteki ülkelere de tekliflerimiz var.” dedi. Türk Hava Kuvvetlerine şubat-mart aylarında Hürkuş teslimatları yapacaklarını tabir eden Kotil, üretimi de artıracaklarını söyledi.

TUSAŞ’ın eser geliştirme ve prototiplerle tanındığını, bu süreçlerin sıkıntı ve yorucu olduğunu anlatan Kotil, geliştirme çalışmaları devam eden helikopter ve uçakların tamamının bugünkü Atak helikopteri, Hürkuş üzere seri üretim ve teslimat etabına geleceğini vurguladı. Kotil, “Bu şirketin geleceği çok parlak. Bir zıtlık olmazsa bu şirket dünyada kendi akranları ortasında öne çıkacak.” diye konuştu.

Hava Kuvvetlerine teslim edilecek Hürkuş’ların temel eğitim, hava-yer takviye misyonlarında kullanılacağını lisana getiren Kotil, şu bilgileri verdi:

“Üzerinde atışları temsil eden sistemler de oluyor. Bu açıdan çok işlevli olacak. (Hürkuş’u hafifletme çalışmaları) Bir eser yaptıktan sonra değişik versiyonlarını yaparak üretimi devam ettiririz. Her geçen gün daha uygun eser çıkarmak lazım. Üretim tezgahı birebirdir, tasarımı iyileştirirseniz daha güzel eser çıkar. Ulusal Muharip Uçak’ta da bu türlü olacak. Gelişim doğal bir süreç olarak devam eder. (Silahlı versiyonlu Hürkuş-C) O versiyonu da çalışılıyor fakat bizim odaklandığımız temel eğitim uçağı Hürkuş-B.”

ULUSAL MUHARİP UÇAĞIN HANGARDAN ÇIKIŞINA 14 AY KALDI

Ulusal Muharip Uçak Projesi’ndeki son duruma ait de bilgi veren Kotil, “Bu yıl uçak ortaya çıkacak, fizikî olarak göreceksiniz, 18 Mart 2023’te de motor çalıştıracak, yer testlerine başlayacak.” tabirlerini kullandı.

Konsept tasarımı bitirdiklerini, rüzgar tüneli testlerini gerçekleştirdiklerini, dış geometriyi, ayrıntı tahlilleri tamamladıklarını aktaran Kotil, “Milli Muharip Uçağın imalatına başlıyoruz. 2028’de uçak teslim edilene kadar yapısal tahlillere devam ederiz, yeni sensörler koyarız. 18 Mart 2025’te birinci uçuşunu göreceğiz. 14 ayımız kaldı, motor çalıştırıp hangardan çıkacak. Proje âlâ gidiyor.” değerlendirmesinde bulundu.

Kotil, projenin yapıldığı ünitenin Uçak Genel Müdür Yardımcılığı altında küçük bir ünite iken şirketin en büyük ünitesi haline geldiğini ve 2 kat daha büyüyeceğini kaydetti.

FİLİPİNLER TESLİMATI TAMAMLANACAK, ATAK SAYISI 89’A ULAŞACAK

Temel Kotil, helikopter üretimi kapsamında bugüne kadar güvenlik güçlerine 69 Atak helikopteri teslim ettiklerini ve bu yıl sayıyı 83’e tamamlayacaklarını bildirdi. Kotil, şöyle konuştu:

“Filipinler’in 6 Atak helikopterini de tamamlayacağız. Münasebetiyle 89 helikopteri bu sene içinde bitiriyoruz. İmalatını yurt dışında nasıl gerçekleştiririz, bunun çalışmasını yapıyoruz. Gökbey helikopteri seriye dökülüyor. Jandarma için 3 tane yapıyoruz, sene sonuna kadar teslim edeceğiz. T70 dediğimiz Sikorsky lisanslı Back Hawk’ların imalatı devam ediyor. 109 helikopter olacak toplamda. Ulusal Muharip Uçağın helikopterdeki karşılığı ise Atak-2 helikopteri. 11 ton tartısında, 1 ton patlayıcı taşıyabiliyor, 30 milimetre topu bulunuyor. Bu klasta ABD ve Rusların helikopteri var. Onu da 18 Mart 2023’te uçuracağız, çok argümanlı bir maksat. 10 tonluk 21 kişi taşıyan, cephe gerisinde çalışacak bir genel gaye helikopteri yapıyoruz.”

Atak helikopteri için yurt içinde yeni bir talep bulunmadığını tabir eden Kotil, helikopteri geliştirmek için Faz-2 çalışması yaptıklarını, bu mevzuda yeni fazlar gelebileceğini belirtti.

PAKİSTAN’A İHRACATTA BEKLEYİŞ SÜRÜYOR

Temel Kotil, üretecekleri helikopterlerle Türkiye ve dost ülkelerin güçlü bir filo kurmasını sağlayacaklarını söyledi.

Pakistan’a Atak helikopteri satışındaki son duruma ait de değerlendirmede bulunan Kotil, “ABD Kongresinden onay bekliyoruz. Motor gelse helikopterleri yapıp vereceğiz. Rakibimiz Çinliler. ABD’lilerin tercihine kalmış, Atak helikopteri mi, Çin helikopteri mi Pakistan’a satılsın? Bizi daha güzel olduğumuz için seçmişlerdi. Motorla ilgili şimdi ihracat lisansı gelmedi. Taleplerimizi ABD tarafına iletiyoruz lakin şimdi farklı bir karar yok.” dedi.

Kotil, TEI tarafından geliştirilen 1600 beygir gücündeki Türkiye’nin birinci helikopter motorunun birinci teslimatının 2024 sonu yahut 2025’in başında yapılmasının beklendiğini bildirdi.

 ANKA, KAZAKİSTAN TESLİMATINA HAZIRLANIYOR

İnsansız hava aracı Anka’yı birinci ihracatı kapsamında Tunus’a teslim ettiklerini anımsatan Kotil, Kazakistan için de teslimata hazırlandıklarını, birkaç ay içinde bunu gerçekleştireceklerini lisana getirdi. Kotil, ek teklifler yaptıklarını, yeni ülkelerle de görüşmeler yürüttüklerini söz ederek, “İHA’lar konusunda Türkiye’nin şu anda hiçbir bağımlılığı yok. Yerli motoru Anka’da kullanmaya başladık. Türkiye’nin İHA konusunda yurt dışına bağımlılığı sıfır. Bu sıfır hoş bir sıfır. Anka’yı her gün biraz daha geliştiriyoruz. Seri üretimde Türkiye ve dost ülkelerin işine yarıyor.” diye konuştu.

Aksungur konusunda da ihracat çalışmaları yaptıklarını anlatan Kotil, “Türkiye, Baykar ve TUSAŞ olarak dünyada rüştünü ispat etmiştir. Bizim imalat yeteneğimize kalmış. Talep yüksek, imalat suratımıza kaldı teslimatlar. Bu kadar hoş bir yerdeyiz.” değerlendirmesinde bulundu.

Yüksek süratli gaye uçak Şimşek’i geliştirme ve süpersonik sürate sahip insansız hava aracı Göksungur’a yönelik tasarım çalışmalarının sürdüğü bilgisini paylaşan Kotil, şirket olarak özgün eserlerinin seri üretimine odaklandıklarını vurguladı.

“GAZA BASMA ZAMANI”

Temel Kotil, Kovid-19 salgınının tesiriyle havacılık endüstrisinde bilhassa sivil havacılık alanında daralmalar yaşandığını, birçok firmanın eleman çıkardığını, kendilerinin de bu şahısları takımlarına katarak güçlendiklerini söz etti.

Salgının tesirlerinin ortadan kalkmasıyla bir kapasite sorunu ortaya çıktığını lisana getiren Kotil, şunları kaydetti:

“Kapasite sorunu hoş bir sıkıntıdır. Hasebiyle bize de fırsatlar çıktı. Bu yıl ve önümüzdeki yıla fırsat yılı diyoruz. Büyümemiz katlanarak devam edecek. Havacılığa yönelik imalat yapan herkesin gaza basma vakti. Birçok kontrat yapıyoruz, işimiz güzel gidiyor. Pandemi devrinde yatırımları, eleman alımını kesmedik, 2020’de 1000 şahıstan fazla işçi aldık, 2021’de 2 bin kişi aldık, bu yıl 2 bin kişi alıyoruz. Zira bizim yetiştirmemiz gereken eserlerimiz var. Hasebiyle bu duruma gürbüz halde hazırız, tesislerimiz hazır, bu sürece çok denk geldi. 2009 krizi Türk Hava Yolları için dönüm noktası olmuştur. 2009’un başı ile sonu ortasında şirket pahası çarpı 4 oldu. Dünyanın bizi kabullendiği yıldı. Bu yıl ve önümüzdeki yıl finansallarımızı hoş göreceksiniz. Bu bizim ticari tarafımız. Seri üretim ve uçak yapısalı para kazandığımız tarafımız. Bunun yanında da özgün eserlerimizin bittiğini göreceksiniz.”